หลุมสิวคืออะไร? ทำไมบางคนเป็น บางคนไม่เป็น และเราจะป้องกันได้ไหม : เล่าโดยคุณหมอรมิตา

หลุมสิวเกิดขึ้นได้อย่างไร? | อธิบายโดยคุณหมอรมิตา

หนึ่งในคำถามที่หมอมักเจอบ่อยที่สุดจากคนไข้ก็คือ “ทำไมสิวบางเม็ดหายแล้วถึงทิ้งรอยหลุมไว้?” คำตอบคือ หลุมสิวไม่ได้เกิดจากสิวเพียงอย่างเดียวค่ะ แต่มันเป็นผลลัพธ์สุดท้ายของกระบวนการหลายขั้นตอน ทั้งการอักเสบ การซ่อมแซมผิว และการยุบตัวของคอลลาเจนที่ผิดพลาด ซึ่งจะเกิดหรือไม่เกิด ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยทั้งภายในและภายนอกร่างกายของแต่ละคน

ถ้าคุณเคยมีคำถามแบบนี้ในใจ บทความนี้หมอจะมาเล่าให้ฟังแบบครบถ้วนเลยค่ะ ว่า หลุมสิวจริงๆ แล้วคืออะไร เกิดจากอะไร ทำไมบางคนเป็น บางคนไม่เป็น และเราจะป้องกันไม่ให้มันเกิดตั้งแต่แรกได้หรือไม่

1. สิวอักเสบ คือจุดเริ่มต้นของการทำลาย
สิวทุกเม็ดเริ่มจาก “การอุดตัน” → ที่เกิดจาก sebum + keratinocyte ที่ผลัดตัวไม่สมดุล + P. acnes

- เมื่อ P. acnes ย่อยไขมัน → เกิดสารกระตุ้นการอักเสบ (pro-inflammatory cytokines) เช่น IL-1α, TNF-α ร่างกายจึงส่งเม็ดเลือดขาว neutrophils/macrophages มาจัดการ

- ปัญหาคือ: ในกระบวนการ “ช่วย” นั้น เม็ดเลือดขาวปล่อยเอนไซม์ที่ทำลายเนื้อเยื่อดีไปด้วย
ถ้าอักเสบแค่ผิวเผิน — ผิวซ่อมทัน
แต่ถ้าอักเสบลงลึกถึง dermis (ชั้นหนังแท้) → โครงสร้างผิวรวมถึงคอลลาเจนโดนทำลาย และตรงนี้แหละ ที่หลุมเริ่มก่อตัว


2. กระบวนการซ่อมแซมของร่างกาย (แต่ไม่ใช่ทุกครั้งที่จะสมบูรณ์)
กลไกการซ่อมแซม: ไม่ใช่ทุกคนจะได้ฟื้นแบบเดียวกัน

เมื่ออักเสบสงบ → Fibroblast จะถูกกระตุ้นให้สร้าง ECM (extracellular matrix) โดยเฉพาะ collagen type I และ III แต่ในบางคน กระบวนการซ่อมแซมเกิดในสภาพแวดล้อมที่ไม่มีความสมดุลของ growth factors เช่น TGF-β, PDGF, FGF ทำให้คอลลาเจนถูกสร้างน้อย หรือจัดเรียงผิดทิศทาง

ผลที่เกิดขึ้นคือ
คอลลาเจนใหม่ไม่พอ → เนื้อเยื่อยุบตัว
สร้างผิดแบบ → โครงสร้างผิวไม่เต็ม ผิดเพี้ยน → ผิวบุ๋มขรุขระ กลางหลุมเนื้อยุบ ขอบหลุมคมชัด
หรือบางราย: สร้างมากเกิน จัดเรียงไม่ดี → กลายเป็นแผลนูน (hypertrophic, keloid)

3. การเกิดพังผืด และการยึดรั้งผิว
อีกหนึ่งปัจจัยสำคัญคือ พังผืด (fibrosis)  พังผืดนี้เป็น collagen fiber ที่ร่างกายสร้างเพื่ออุดรูแผล แต่มัน “เชื่อม” ชั้นผิวบน (epidermis) เข้ากับชั้นล่าง (deep dermis/subcutaneous layer) เกิดเป็นเหมือน “เชือกลาก” ผิวไว้ นี่คือเหตุผลที่เลเซอร์อย่างเดียวอาจไม่พอ ต้อง “ตัดพังผืด” ถึงจะเห็นผล

การตัดพังผืดในหลุมสิวลึกๆ จึงเป็นขั้นตอนสำคัญในการรักษาแบบ Subcision หรือเทคนิคขั้นสูงอย่าง Real Scar Synergy ที่หมอใช้

4. ปัจจัยที่ทำให้บางคนเกิดหลุมสิวง่ายกว่าคนอื่น

• ความรุนแรงของการอักเสบ สิวที่ลุกลามเร็ว ปล่อยไว้นาน หรือไม่ได้รักษาอย่างเหมาะสม มักทำลายผิวลึกกว่า และมีโอกาสเกิดหลุมสูงมาก
  
• พันธุกรรม บางคนมีการซ่อมแซมคอลลาเจนได้ดี แม้สิวอักเสบก็ไม่เป็นหลุม บางคนแค่สิวหัวแดงนิดเดียว แต่ผิวฟื้นตัวยาก กลายเป็นหลุมได้ง่าย
• ฮอร์โมนและระบบภูมิคุ้มกันในคนที่มีฮอร์โมนแอนโดรเจนสูงกว่าปกติ เช่น วัยรุ่น หรือในผู้หญิงบางช่วงก่อนประจำเดือน ฮอร์โมนจะกระตุ้นต่อมไขมันมากขึ้น ทำให้เกิดสิวที่อักเสบรุนแรงและยาวนาน
  
• อายุและการซ่อมแซมผิว คนที่อายุมากขึ้นจะมีคอลลาเจนน้อยลง ผิวซ่อมแซมช้าลง หลุมจะเกิดง่ายขึ้น และเห็นชัดขึ้นแม้หลุมตื้นๆ
  
• พฤติกรรมของเราเอง เช่น การบีบสิวเอง, การใช้ผลิตภัณฑ์ที่รุนแรงเกินไป, หรือการละเลยไม่ดูแลผิวอย่างเหมาะสมในช่วงที่มีสิวอักเสบ
  

5. การใช้ชีวิตที่ส่งผลให้หลุมสิวรุนแรงขึ้น

• การกินอาหารน้ำตาลสูง หรือนมวัว (กระตุ้น IGF-1 ให้สิวอักเสบแรงขึ้น)
  
• การพักผ่อนไม่พอ เครียดสะสม (ส่งผลต่อฮอร์โมน cortisol ที่ทำลายผิว)
  
• การใช้ยาหรือสกินแคร์ที่ระคายเคืองซ้ำซ้อน
• ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ = เพิ่ม oxidative stress ทำลาย ECM + ยับยั้งการสร้างคอลลาเจน ผิวเสื่อมสภาพ
   

6. จะป้องกันหลุมสิวได้อย่างไร?

• รีบรักษาสิวทันทีที่เริ่มมีอาการอักเสบ อย่ารอให้มันลุกลาม ยิ่งปล่อยไว้นาน โอกาสกลายเป็นหลุมยิ่งเพิ่มขึ้นแบบทวีคูณ
  
• ไม่บีบ ไม่แกะ ไม่กดเองเด็ดขาด กดสิวเองไม่ได้ช่วยให้หายเร็ว มีแต่จะทำให้สิวติดเชื้อลึกกว่าเดิม แถมเสี่ยงทิ้งทั้งหลุมและรอยแดง
  
• บำรุงผิวให้แข็งแรงอยู่เสมอ ผิวที่ชุ่มชื้น ไม่อักเสบง่าย จะฟื้นฟูตัวเองได้ดีกว่า หมอแนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มี niacinamide, centella, zinc หรือ ceramide เสริม
  
• หลีกเลี่ยงแสงแดดจัด UV ทำให้การซ่อมแซมผิวแย่ลง รอยหลุมดูเข้ม และอาจกลายเป็นหลุมลึกถาวร

7. ถ้ามีหลุมสิวแล้ว ต้องทำอย่างไร?
หลุมสิว = แผลเป็นถาวร = ไม่หายเอง ต้องอาศัยเทคนิคเฉพาะทาง และการเข้าใจโครงสร้างผิวระดับลึก
7.1 Program Real Scar Synergy (RSS): เทคนิคเฉพาะที่รวม Subcision (ตัดพังผืด)+ กระตุ้น fibroblast ให้สร้างคอลลาเจน+Biostimulation/Bioregeneration/Bioremodeling เพื่อเสริมการฟื้นฟู
7.2 Program Real Juvgen : เทคโนโลยี non-invasive ที่ส่งพลังงานลึกถึง dermis โดยไม่ใช้ความร้อนทำร้ายผิวด้านบน
เหมาะสำหรับผู้มีหลุมสิวแผลเป็นแบบกว้างและลึก ที่ต้องการเห็นผลดีขึ้นชัดเจนในเวลาอันรวดเร็ว
7.3 Laser เพิ่มเติม : เพื่อเสริมการรักษา ในการช่วยเกลี่ยขอบหลุม เกลี่ยผิว เสริมการสร้างคอลลาเจนผิวใหม่
7.4  Maintananceผิว : ด้วยการกระตุ้นคอลลาเจน ปรับปรุงคุณภาพผิวให้คงความสมดุล และแก้ไขภาวะ aging process/ age-related volume loss ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติเพิ่มเติมอย่างสม่ำเสมอ เพื่อคงสภาพผิวให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน และเสริมให้ร่างกายสร้างผิวใหม่ได้เต็มประสิทธิภาพ

หลุมสิวมีกี่แบบ? รักษาต่างกันไหม?
หมอจะอธิบายง่ายๆ นะคะ ว่าหลุมสิวมี 3 ประเภทหลัก ซึ่งแต่ละแบบต้องใช้วิธีรักษาไม่เหมือนกัน

1. Ice Pick Scar
เป็นหลุมแคบแต่ลึก คล้ายรูเข็มเจาะลงไปในผิว มักเกิดจากสิวหัวช้างหรือซีสต์ที่ลึกมาก
วิธีรักษา: ต้องใช้ TCA CROSS หรือ punch excision ร่วมกับเลเซอร์ และการฟื้นฟูกระตุ้นคอลลาเจน

2. Boxcar Scar
เป็นหลุมกว้าง ขอบชัด เหมือนรูเหลี่ยม มักอยู่ที่แก้มสองข้าง
วิธีรักษา: รักษาด้วยเลเซอร์เกลี่ยขอบ + subcision +การฟื้นฟูกระตุ้นคอลลาเจน

3. Rolling Scar
เป็นหลุมที่ดูเหมือนคลื่นผิว ไม่ลึกแต่กินพื้นที่กว้าง มักเกิดจากการอักเสบเรื้อรัง
วิธีรักษา: Subcision ร่วมกับการกระตุ้นคอลลาเจน หากรุนแรงกินเนื้อลึก ต้องใช้สารเติมเต็มเพิ่มเติม

4.แบบอื่นๆที่ต้องวางแผนการรักษาเชิงลึกยิ่งขึ้น เช่น Polymorphic Scar, Tethered scar, Anchored scar, Fibrotic thickening skin

> คนไข้ส่วนใหญ่มีหลายประเภทผสมกัน จึงต้องใช้การรักษาแบบ “ผสมผสาน” นี่คือหลักการของ Real Scar Synergy

สรุปจากคุณหมอรมิตา
หลุมสิวไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้น “ทันที” แต่คือผลลัพธ์ของ “กระบวนการอักเสบที่ไม่ได้รับการดูแล”
ไม่ว่าจะเป็นจากพันธุกรรม อายุ หรือพฤติกรรมของเราเอง

หลุมสิวไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของความงาม แต่เป็นเรื่องของสุขภาพผิวและคุณภาพชีวิต หากเข้าใจที่มาของมันอย่างแท้จริง จะสามารถเลือกแนวทางป้องกันและรักษาได้อย่างเหมาะสม

หากคุณมีปัญหาหลุมสิวและกำลังมองหาทางรักษาที่ตรงจุด หมอรมิตาพร้อมดูแลอย่างมืออาชีพและจริงใจค่ะ